Termin społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (ang. corporate social responsibility, CSR) definiowany jest przez Komisję Europejską jako „odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ na społeczeństwo”.
Wielowymiarowy charakter CSR skutkuje podejmowaniem działań z różnych obszarów. Zgodnie z ideą społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa powinny dysponować mechanizmami integracji kwestii społecznych, środowiskowych, etycznych i tych związanych z prawami człowieka. To uniwersalne podejście może być zastosowane w różnych typach organizacji publicznych, prywatnych i non profit.
Zgodnie z tymi zasadami i wytycznymi CSR obejmuje prawa człowieka, praktyki związane z pracą i zatrudnieniem, kwestie środowiskowe, a także zwalczanie przekupstwa i korupcji. Zaangażowanie oraz rozwój na szczeblu lokalnym, integracja osób niepełnosprawnych, interesy konsumentów, w tym prywatność1.
Koncepcja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw to zbiór wartości i narzędzi o charakterze uniwersalnym. CSR dotyczy organizacji i jej odpowiedzialności wobec społeczeństwa i środowiska. Ponad to jest ściśle związana z ideą zrównoważonego rozwoju, która zakłada zaspokajanie obecnych potrzeby pokolenia, nie zagrażając przyszłym jego wymaganiom i oczekiwaniom.
Społeczna odpowiedzialność może przynieść organizacji liczne korzyści. Obejmują one:
- propagowanie podejmowania świadomych decyzji, opartych na lepszym zrozumieniu oczekiwań społeczeństwa, szans związanych ze społeczną odpowiedzialnością (w tym poprawą zarządzania ryzykiem prawnym) oraz ryzyka wynikającego z postępowania społecznie nieodpowiedzialnego;
- udoskonalenie praktyk zarządzania ryzykiem w organizacji;
- poprawa reputacji i zwiększenie zaufania opinii publicznej do organizacji;
- wzmocnienie społecznego przyzwolenia na działalność organizacji;
- generowanie innowacji;
- poprawa konkurencyjności organizacji, łącznie z dostępem do finansowania i uzyskaniem statusu preferowanego partnera;
- poprawa relacji organizacji z jej interesariuszami, a w konsekwencji otwieranie przed organizacją nowych perspektyw oraz możliwości kontaktu z różnymi interesariuszami;
- wzrost lojalności, zaangażowania, współudziału i morale pracowników;
- poprawa bezpieczeństwa i zdrowia pracujących kobiet i mężczyzn;
- pozytywny wpływ na zdolność organizacji do naboru, motywowania i zatrzymywania pracowników;
- oszczędności związane z wzrostem wydajności i efektywności wykorzystania zasobów; niższym zużyciem energii i wody, ograniczeniem odpadów oraz wykorzystaniem wartościowych produktów ubocznych;
- poprawa wiarygodności i uczciwości transakcji poprzez odpowiedzialne zaangażowanie polityczne, uczciwą konkurencję i eliminację korupcji; oraz
- zapobieganie potencjalnym konfliktom z konsumentami w sprawach dotyczących produktów lub usług, lub ograniczanie takich konfliktów.
Polska statystyka publiczna od początku swojego funkcjonowania za cel stawia sobie zapewnienie sprawnej i skutecznej realizacji zleconych jej zadań. Stale pamiętamy jednak o tym, że żadna praca nie jest na tyle ważna i pilna, by nie można było wykonać jej z troską wobec społeczeństwa i środowiska. Idea społecznej odpowiedzialności daje nam impuls do działań wykraczających poza nasze codzienne zawodowe obowiązki. Staramy się podnosić naszą świadomość w zakresie ochrony środowiska, profilaktyki zdrowotnej, wspieramy inicjatywy organizacji pozarządowych oraz środowiska osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
W prawodawstwie polskim, jednym z celów szczegółowych rozwoju społecznie wrażliwego i terytorialnie zrównoważonego jest upowszechnianie koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (CSR). W związku z tym podejmowane są projekty zmierzające do propagowania wiedzy o zmianach zachodzących na rynku pracy, zarządzaniu wiekiem i różnorodnością w miejscu pracy, pomocy w organizacji miejsca pracy dla osób o specjalnych potrzebach i osób z niepełnosprawnościami (np. standardy CSR-D), w tym pracowników z małymi dziećmi w celu umożliwienia łączenia życia zawodowego z rodzinnym2.
Koncepcja CSR-D (ang. corporate social responsibility and disability) uwzględnia w swoich standardach problematykę niepełnosprawności. Zgodnie z ideą społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, społeczne podejście do niepełnosprawności, promuje podmiotowość i potencjał osoby niepełnosprawnej. Ponadto odwołuje się do zasady równego traktowania polegającej na zapewnianiu równych praw, ale i egzekwowaniu obowiązków dzięki zapewnieniu tych praw.
W związku z powyższym, za najważniejszy cel na najbliższe lata statystyka publiczna postawiła sobie zaangażowanie w działania związane z ogólnie pojętą tematyką niepełnosprawności.
1 Strategia Komisji Europejskiej dotycząca CSR pt. Odnowiona strategia Unii Europejskiej na lata 2011-2014 dotycząca Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw.
2 Uchwała Nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020
(z perspektywą do 2030 r.)