Posiedzenie Rady Konsultacyjnej do spraw spisów rolnych, narodowych spisów powszechnych ludności i mieszkań oraz innych badań statystycznych w dniu 28 listopada 2024 r.
W posiedzeniu uczestniczyli:
- Przewodniczący Rady Konsultacyjnej – Dominik Rozkrut Prezes GUS,
- Zastępca Przewodniczącego Rady Konsultacyjnej - Aleksandra Gajewska, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
- Zastępca Przewodniczącego Rady Konsultacyjnej - Michał Gramatyka, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji
Przedstawiciele:
Ministerstwa Edukacji Narodowej,
Ministerstwa Finansów,
Ministerstwa Klimatu i Środowiska,
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Ministerstwa Rozwoju i Technologii,
Ministerstwa Zdrowia,
Przedstawiciele statystyki publicznej - Departamentu Programowania, Koordynacji Badań i Rejestrów, Departamentu Innowacji, Departamentu Rolnictwa i Środowiska, Departamentu Systemów Teleinformatycznych, Geostatystyki i Spisów, Gabinetu Prezesa, Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy.
Przebieg spotkania:
Pan Dominik Rozkrut, Prezes GUS podziękował członkom Rady za propozycje tematów, szczególnie zwracając uwagę na temat zgłoszony przez Ministerstwo Cyfryzacji Konsekwencje zakresu informacji planowanych do udostępniania w repozytorium interoperacyjności na podstawie nowelizacji ustawy o informatyzacji (takich, jak metadane rejestrów publicznych, informacje o API publicznych systemów teleinformatycznych, raporty z ocen interoperacyjności krajowej i transgranicznej) dla wzmocnienia interoperacyjności rejestrów i systemów.
Prezentowane zagadnienia:
Potrzeby informacyjne Systemu Monitorowania Usług Publicznych (SMUP)
Pani Dominika Rogalińska, Dyrektor Departamentu Innowacji, przedstawiła System Monitorowania Usług Publicznych SMUP. System i wskaźniki zostały opracowane z inicjatywy i w ścisłej współpracy GUS z przedstawicielami samorządu terytorialnego. Za całość projektu odpowiadało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Dostęp do danych jest możliwy przez stronę internetową smup.gov.pl oraz przez API. System utrzymywany i rozwijany przez Główny Urząd Statystyczny ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia potrzeb informacyjnych systemu, umożliwia gminom i powiatom zarządzanie usługami publicznymi, za które odpowiadają.
Pan Marek Pieniążek, Naczelnik w Departamencie Innowacji, odpowiedzialny za utrzymanie SMUP, przedstawił istniejące potrzeby informacyjne systemu spowodowane brakiem dostępności określonych informacji z zakresu monitorowania usług publicznych. Wyjaśnił, że przyczyną występujących braków informacyjnych w systemie mogą być m.in. kwestie organizacyjne lub konieczność przedefiniowania dotychczasowych zadań oraz procedur gromadzenia danych przez jednostki administracji publicznej.
Pani Wiesława Gierańczyk, Dyrektor Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy zapoznała uczestników posiedzenia z aspektami współpracy statystyki z instytucjami publicznymi na etapie projektowania i realizacji badań z zakresu rynku pracy i wynagrodzeń. Jako bardzo istotną kwestię podkreśliła współpracę z kluczowymi użytkownikami wyników badań statystycznych, których statystyka postrzega także jako partnerów w tworzeniu badań statystycznych. W celu spełnienia rosnących wymagań użytkowników istotne jest udostępnianie danych wynikowych w jak najkrótszym czasie, na jak najniższym poziomie agregacji i przy minimalnym obciążeniu sprawozdawców. Nowe badanie „Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej”, którego wyniki opublikowano po raz pierwszy w 2024 roku jest przykładem pracy zrealizowanej bez udziału respondentów, w całości opartej o dane pozyskane ze źródeł administracyjnych.
Realizując badanie, podczas współpracy z resortami zmierzono się także z szeregiem problemów na etapie konsultacji dotyczących potrzeb informacyjnych, w procesie pozyskiwania danych administracyjnych oraz udostępniania wyników badań. Uznano, że pojawiające się przeszkody wynikały z braku możliwości szybkiego kontaktu z osobami decyzyjnymi w instytucjach publicznych. Jako rozwiązanie mające usprawnić przepływ informacji pomiędzy instytucjami publicznymi na dowolnym etapie procesu produkcji statystycznej zaproponowano wprowadzenie mechanizmu szybkich konsultacji polegający na kontaktach bezpośrednich kluczowych użytkowników statystyk i przedstawicieli statystyki publicznej.
Dyskusja
Po zakończeniu prezentacji zagadnień odbyła się dyskusja, podczas której uczestnicy wyjaśnili, że istnieje konieczność prowadzenia stałej współpracy z kluczowymi gestorami rejestrów urzędowych i systemów informacyjnych administracji publicznej. Prezes GUS podkreślił, że zgodnie z zapisem ustawy o statystyce publicznej, statystyka powinna zawsze uczestniczyć w konsultacjach dotyczących tworzenia nowych rejestrów i systemów informacyjnych w strukturach administracyjnych państwa, co pozwoli na uwzględnienie, z odpowiednim wyprzedzeniem potrzeb statystyki, które faktycznie są pochodną potrzeb informacyjnych zgłaszanych przez gestorów.
Pani Magdalena Motkowska-Wójcik, Zastępca Dyrektora Departamentu Programowania, Koordynacji Badań i Rejestrów, wskazała na istotność sprawnej komunikacji statystyki z pozostałymi jednostkami administracji publicznej. Planując podjęcie ścisłej współpracy na forum Rady, w GUS dostrzeżono konieczność uzupełnienia prac Rady poprzez wprowadzenie warsztatowej formy dzielenia się wiedzą z gestorami administracyjnych źródeł danych jako dostawcami zbiorów danych, ale też wymagającymi użytkownikami statystyk. Celem jest lepsze zrozumienie przez gestorów potrzeb i uwarunkowań oraz potencjalnych możliwości statystyki dotyczących wykorzystania danych administracyjnych w procesie realizacji badań statystycznych. Spotkania warsztatowe będą miały m.in. na celu przybliżenie zagadnień z obszaru produkcji statystycznej, sposobu publikowania danych oraz uzgodnienie sposobów rozwiązywania problemów dotyczących pozyskiwania danych. GUS planuje także organizację spotkań bilateralnych, w tym w formie on‑line, dotyczących bieżących zagadnień i problemów do rozwiązania. Zakłada się, że sprawna wymiana informacji dotycząca zgłaszanych tematów i problemów do rozwiązania z wykorzystaniem tzw. „punktów kontaktowych” przeznaczonych do kontaktów technicznych i organizacyjnych, ułatwi znacznie komunikację pomiędzy GUS a resortami mającymi swoich przedstawicieli w Radzie Konsultacyjnej i pozwoli na szybką i sprawną organizację spotkań bilateralnych i warsztatowych.
Podsumowanie
Prezes GUS poinformował zgromadzonych, że posiedzenie Rady w dniu 28.11.24 r. jest ostatnim w jakim uczestniczył. W związku z powyższym, jako Przewodniczący Rady Konsultacyjnej podziękował członkom Rady i reprezentowanym przez nich resortom za dotychczasowe zaangażowanie w prace Rady. Dziękując za możliwość współpracy wyraził nadzieję, że dalsze wspólne prace statystyki i członków Rady będą kontynuowane jako istotne dla tworzenia i wykorzystania zasobu informacyjnego państwa.