Posiedzenie plenarne Rady Statystyki w dniu 16 lutego 2015 r.
Posiedzenie prowadził przewodniczący Rady Statystyki prof. dr Franciszek Kubiczek.
W obradach uczestniczył prezes GUS prof. dr hab. Janusz Witkowski, wiceprezesi GUS: dr Halina Dmochowska i dr Grażyna Marciniak.
Pierwszy punkt posiedzenia dotyczył projektu programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2016. Dyrektor Departamentu Programowania i Koordynacji Badań GUS Janusz Dygaszewicz poinformował o przebiegu Komisji Programowej poświęconej programowi. Omówił zgłoszone podczas Komisji wnioski i uwagi podkreślając, że wszystkie one zostały rozstrzygnięte na bieżąco w trakcie obrad Komisji. Na podstawie przedstawionej informacji przez dyrektora Janusza Dygaszewicza oraz głosów poszczególnych członków Rady Statystyki, Rada pozytywnie oceniła przebieg prac nad projektem programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2016.
W drugim punkcie posiedzenia Rada zapoznała się z badaniami jakości życia, w kontekście raportu Komisji Stiglitza i uzgodnień międzynarodowych. Temat przedstawiła Anna Szukiełojć-Bieńkuńska, naczelnik wydziału w Departamencie Badań Społecznych i Warunków Życia oraz Piotr Łysoń, dyrektor tego departamentu.
Anna Szukiełojć-Bieńkuńska wskazała na prowadzone od lat na forum europejskim prace (w tym w OECD) nad koncepcją badania jakości życia stanowiącej istotny dla jednostki element rozwoju społeczno-ekonomicznego. Z punktu widzenia europejskiego systemu statystycznego kluczowe znaczenie dla wypracowania koncepcji pomiaru zrównoważonego rozwoju społeczno-ekonomicznego, a więc i jakości życia, miały ogłoszony w sierpniu 2009 r. komunikat Komisji Europejskiej „wyjść poza PKB” oraz opublikowany we wrześniu 2009 r. Raport Komisji Stiglitza. Zadaniem Komisji było dokonanie analizy stosowanych metod statystycznej oceny działalności i efektywności gospodarczej oraz postępu społecznego, a także sformułowanie nowych propozycji, bardziej adekwatnych i lepiej zrozumiałych dla szerokiego kręgu odbiorców informacji statystycznych i narzędzi pomiaru w tym zakresie.
Anna Szukiełojć-Bieńkuńska omówiła prace prowadzone na forum międzynarodowym wynikające z rekomendacji zawartych w raporcie Stiglitza, udział w nich statystyków polskich oraz przyjęte ustalenia dotyczące prowadzenia konkretnych badań. Zaznaczyła, że przyjęta przez GUS koncepcja pomiaru jakości życia nawiązuje do zaleceń międzynarodowych jak i do bogatej tradycji polskich badań w tej dziedzinie, założeniem których było stworzenie podstaw do prowadzenia wielowymiarowych analiz różnych aspektów szeroko rozumianej jakości życia. Dodała, iż GUS ma świadomość potrzeby dalszego doskonalenia i rozwoju metod pomiaru jakości życia, a pełniejsza harmonizacja, poszerzenie zakresu przedmiotowego badań oraz rozszerzenie analiz jakości życia, stanowią jedne z najważniejszych celów wieloletniego programu badań w zakresie statystyki społecznej. Za istotne uznała również modyfikację i udoskonalanie sposobu prezentacji wyników badań i analiz GUS dla różnych odbiorców.
Piotr Łysoń podkreślił, że przyjęcie w statystyce pojęcia „jakość życia” pozwala „wyjść poza PKB” i posługiwać się równolegle innymi miarami, które są bardziej adekwatne do diagnozy i analizy zjawisk społecznych. Ponadto jest to pojęcie wieloaspektowe umożliwiające stosowanie wielu wskaźników i miar. Wyraził nadzieję, że dalsza współpraca międzynarodowa pozwoli na zastosowanie określonych standardów porównawczych zarówno pomiędzy krajami UE, jak i innymi. Podkreślił, że zachodzące od 25 lat istotne przemiany społeczno-gospodarcze w Polsce wymagają prowadzenia mądrej i racjonalnej polityki dalszego optymalnego wykorzystania zasobów, co wiąże się z uwzględnianiem pojęcia jakości życia i miar, które się z tym pojęciem wiążą. Pojęcie to mogłoby być dobrze wykorzystane do planowania, realizacji i monitorowania oceny różnych polityk publicznych i to zarówno w okresie korzystania z instrumentów europejskiej polityki spójności na lat 2014 – 2020, jak i do wypracowania działań w dalszej perspektywie.
W dyskusji podkreślono istotne znaczenie badań jakości życia oraz przyjęcie w nich koncepcji wyjścia poza wskaźniki ekonomiczne, w tym PKB. Zwrócono uwagę m.in. na trudności w zdefiniowaniu pojęcia jakości życia i związanymi z tym problemami ze stosowaniem miar i wskaźników w tej dziedzinie, tak aby uwzględniały interesy różnych krajów jak i dziedzin nauki. Interesowano się też perspektywami w zakresie ujednolicenia miar umożliwiających stosowanie porównań międzynarodowych. Wskazano na szereg szczegółowych wskaźników, które można by wykorzystać w ocenie jakości życia.
Członkowie Rady ocenili pozytywnie stan, jak i kierunek badań prowadzonych przez polską statystykę w zakresie oceny jakości życia. Wskazali na inspirującą w tych badaniach rolę raportu Stiglitza, podkreślając przy tym szersze ujęcie jakości życie w polskiej statystyce w stosunku do przyjętych ustaleń międzynarodowych.
W ostatnim punkcie posiedzenia Prezes GUS prof. dr hab. Janusz Witkowski przedstawił informację o toku prac w Sejmie nad nowelizacją ustawy o statystyce publicznej. W oparciu o dotychczasowy przebieg prac wyraził nadzieję, że zostaną one zakończone w I półroczu tego roku.